مطالعه اثرات ژنوتیپی گندم هگزاپلوئید روی تولیدگیاهان هاپلوئید آن از طریق تلاقی با ذرت

استفاده از گیاهان هاپلوئید در برنامه های بهنژادی می تواند به طور قابل توجه ای موجب صرفه جویی در زمان شود. این کار با تولید لاینهای خالص دبل هاپلوئید از گیاهان هاپلوئید از طریق دو برابر کردن تعداد کروموزومهای آنها صورت میگیرد. به منظور تولید گیاهان هاپلوئید از گندمهای هگزاپلوئید هندوستان از طریق تلاقی با ذرت و نیز مطالعة اثرات ژنوتیپی گیاه گندم در این تحقیق 5 هیبرید گندم هگزاپلوئید (w1-w5) که از تلاقی های مختلف گندم × گندم بدست آمده بودند با یک واریته ترکیبی ذرت بنام کانچان تلاقی داده شدند. در این تلاقی ها گیاه ذرت بعنوان والد پدری یا گرده دهنده استفاده شد. پس از گرده افشانی گلچه های اخته شده گیاه گندم با گرده تازة ذرت، بمدت 3 روز تیمار هورمونی روی خوشه های تلاقی داده شده اعمال گردید. به این ترتیب که در روز اول و دوم پس از گرده افشانی محلول 75 قسمت در میلیون 2-4-d و در روز سوم پس از گرده افشانی محلول 300 قسمت در میلیون اسید جیبرلیک روی خوشه ها اسپری گردید. پس از 14 روز از تاریخ گرده افشانی خوشه های تلاقی داده شده جمع آوری و برای وجود جنین مورد بررسی قرار گرفتند. عکس العمل ژنوتیپ های مورد بررسی گندم برای جنین زایی متفاوت بود. بهترین ژنوتیپ در این رابطه w1 با 8/12% جنین زایی بود در حالیکه ضعیف ترین ژنوتیپ w2 بود که تنها 5/2% از بذورتشکیل شده در خوشه های تلاقی داده شدة آن، حاوی جنین بودند. میانگین جنین زایی ژنوتیپ های گندم w2، w4 و w5 به طور معنی داری از میانگین ژنوتیپ های w1 وw3 کمتر بود. بررسی و اندازه گیری لوله گرده ذرت در30 دقیقه پس از گرده افشانی در دو ژنوتیپ w1 و w5 نشان داد که سرعت رشد لوله گردة ذرت در ژنوتیپ w1 به طور معنی داری از ژنوتیپ w5 بیشتر بوده است. جنین زایی ژنوتیپ w1 نیز از جنین زایی ژنوتیپw5 بیشتر بود. بنظر میرسد که جنین زایی کمتر در بعضی ژنوتیپ های گندم در تلاقی های گندم با ذرت بدلیل رشد آهسته و بطئی لوله گرده در آنها باشد که این خود احتمال دارد ناشی از وجود یک سیستم تلاقی پذیری ضعیف متفاوت با سیستم ژنهایkr باشد.